وداع

امام علی(ع) این مطلب را قبل از مرگ خویش بیان فرمودند:  

آی مردم هر فردی به آنچه از آن فرار می کرده (مرگ) می رسد. گردش روزگار جانداران را به سوی مرگ سوق می دهد و فرار از مرگ سبب زودتر رسیدن به آن است. روزهای فراوانی درباره حقیقت امر (مرگ،خلافت) کوشش می کردم و خدا هر چه بیشتر آن را مخفی می داشت.

افسوس! اطلاعاتی پنهانی است.

وصیت من به شما این است که برای خدا شریک قائل نشوید و به دستورات محمد(ص) توجه داشته باشید و آن را حفظ کنید. توحید و دستورات اسلام را به پا دارید و این دو چراغ را روشن نگاه دارید و تا زمانیکه از راه حق انحراف پیدا نکرده اید مذمت نمی شوید. هر فردی به نتیجه ی رنج و زحمت خود می رسد. خدا تکلیف نادان را کم کرده است. پروردگاری مهربان، دینی استوار و امامی دانا دارید. من دیروز رهبر شما بودم و امروز مایه ی پند شما و فردا هم از شما جدا می شوم. خدا من و شما را بیامرزد اگر در این لغزشگاه جای پا استوار ماند، خواسته ی ماست و اگر مرگ فرا رسید همیشه در سایه ی درخت ها و معرکه بادها و سایه ی ابرها که همه زود گذرند زندگی کرده ایم. ابر در آسمان تراکم خود را از دست می دهد، در زمین هم سایه ی آن از بین می رود. من مدت ها بدنم در همسایگی شما زندگی می کرد و بزودی جسم بدون روحی را ملاحظه خواهید کرد که پس از مدت ها حرکت توقف کرده و بعد از مدت ها حرف زدن ساکت شده است. باید سکوت، سکون و سستی من به شما اندرز دهد، زیرا این حالت مرگ برای آنانکه پند می گیرند سخنی گویا و حرفی قابل فهم است. وداع من با شما همانند وداع شخصی است که در انتظار ملاقات است. فردای قیامت روزگارم را می بینید و افکار درونیم برای شما آشکار می شود و آنگاه که این موضوع را از دست دادم و دیگری به جای من به ریاست رسید مرا می شناسید.

نهج البلاغه/ خطبه ی شماره 148